TÜRKİYE’DE ÇOK PARTİLİ HAYATA GEÇİŞ SÜRECİNDE MUHALİF BİR FİGÜR: NURİ DEMİRAĞ VE MİLLİ KALKINMA PARTİSİ

Abstract

Türkiye’de 1923-1945 dönemindesiyasal hayat tek partili özelliği göstermektedir. 1939-1945 yıllarında yaşanan İkinci Dünya Savaşı’na girmeyen Türkiye gerek savaş sürecinde gerekse de savaş sonrasında savaşın getirdiği birtakım olumsuzluklarla karşı karşıya kalmıştır. Bu olumsuzluklar dış ve iç etmenlerin etkisiyle iktidar üzerinde çok partili yaşama geçme konusunda zorlayıcı bir etki yaratmıştır. Türkiye’de gerek iç gerekse de dış şartların zorlamasıyla çok partili hayata geçmek için adım atmaya hazırlandığı sırada Nuri Demirağ Milli Kalkınma Partisi’ni kurmuştur. Parti, siyasal hayatımızda etkin bir varlık gösteremese de partini kuruluşu demokrasi kültürünün tesisi ve çok partili yaşama geçiş döneminde önemli bir katkı sunmuştur. Partinin kurucusu ve başkanı olarak Nuri Demirağ’ın bütün çabalarına rağmen parti içi karışıklıkların sonlanmayışı ve parti etkinliklerinin yanlış noktalardan değerlendirilmesi, partinin siyasal yaşamda silikleşmesine yol açmıştır. 1957 yılında da parti başkanı Nuri Demirağ’ın ölümü üzerine parti kurulunun toplanamaması nedeniyle Milli kalkınma Partisi’nin siyasal yaşamımızdaki varlığı sesiz sedasız bir şekilde sonlanmıştır. Çalışmam bu manada siyasal yaşamımızdaki demokratikleşme süreci adına önemli bir noktada duran Milli Kalkınma Partisi’nin siyasal serüvenini ele almak ve kurucusu olan Nuri Demirağ’ın süreçteki rolünü ortaya çıkarmayı hedefleyerek literatüre katkı sunma amacındadır.

The political life in Turkey during the period of 1923- 1945 showed a single-party characteristic. Turkey, which did not enter the Second World War in 1939-1945, faced some negativities brought by the war both during and after the war. These negativities have had a compelling effect on the government to switch to a multi-party system with the effect of external and internal factors. Nuri Demirağ founded the National Development Party while he was preparing to take a step towards a multiparty system in Turkey, forced by both domestic and foreign conditions. Although the party could not show an active presence in our political life, its establishment made an important contribution to the establishment of democracy culture and the Despite all the efforts of Nuri Demirağ as the founder and chairman of the party, the inconsistency in the party and the evaluation of party activities from the wrong points led to the party's indifference in political life. In 1957, the existence of the National Development Party in our political life came to an end quietly due to the fact that the party committee could not convene after the death of the party chairman, Nuri Demirağ.In this sense, our study aims to contribute to the literature by aiming to discuss the political adventure of the National Development Party, which stands at an important point in terms of the democratization process in our political life, and to reveal the role of its founder, Nuri Demirag, in this process.