Bilim Kurgu Sineması Distopyalarında Tekinsiz ve Retrofütüristik Mekan

Abstract

Bu çalışma, tekinsiz ve retrofütüristik mekan kavramlarının ev ve kent imgesi üzerindeki etkisine odaklanarak, distopik bilim kurgu sinemasının mimarisine ve kentsel görünümüne ek bir bakış açısı sağlamanın yanı sıra, mimarlığın mekan yoluyla nasıl iletişim kurduğunu ve anlatıya nasıl katkıda bulunduğunu irdeler. Retrofütürizmin, bilim kurgu çalışmaları tarafından sunulan 'gerçekten kaçış' kavramına katkısı ve kurgusal mekandaki rolü genellikle belirsizdir. Ayrıca kurgusal sınıflandırması ve amacı yeterince kuramlaştırılmamıştır. Tez, retrofütürizm için bir sınıflandırma önerir ve amacını açıklar. Ayrıca, yabancılaşmaya, evsizliğe ve tekinsiz mekanlarla ilişkili modern kaygıya dair ek görüş ve referanslar sunar. Literatür taraması yöntemi kullanılarak yapılan araştırma, ütopyadan distopyaya, Modernizm eleştirisinden geleceğin kentinin modern endişesine kadar, mimarlık ve mekanın estetiği ile ilgili olan tekinsiz, yabancılaşma ve evsizlik kavramlarını inceler. Ayrıca, bu kavramların bilim kurgu sinemasında nasıl aktarıldığını tartışır. Tez, anlatı araştırmaları yöntemi kullanılarak, vaka çalışmaları bölümünde seçilen filmlerin mekan okumaları ile devam eder. Filmsel ve mimari mekanların anlatımını gerek gerçek mekanlar gerekse set tasarımları veya bilgisayar destekli imajlar üzerinden olsun, fiziksel ve sosyal yapılarının (mekansal katmanlarının) göstergebilimsel analizleri üzerinden karşılaştırır.

This study aims to provide an additional perspective to the architecture and urban expression of dystopian sci-fi cinema, by focusing on the impact of uncanny and retrofuturistic space on the image of the home and the city, while discussing how architecture communicates through space and contributes to the narrative in cinema. Retrofuturism's contribution to the concept of 'escapism' offered by sci-fi works and its role in fictional space is generally unclear. Additionally, its fictional classification and purpose are under-theorized. The thesis proposes a classification for retrofuturism and clarifies its purpose. Furthermore, it offers additional insight and references into the concepts of alienation, homelessness and modern anxiety tied to uncanny spaces. Using the literature review method, the research examines the concepts of uncanny, alienation, and homelessness which are related to the aesthetics of architecture and space; first, from utopia to dystopia, second, from a critique of Modernism to the modern anxiety of future city. It discusses how these concepts are narrated in the sci-fi cinema. The study continues with spatial readings of selected films in the case studies using narrative research method. It compares the narrative of cinematic and architectural spaces, real spaces, set designs, or computer-generated cine-scapes, through semiotic analysis of their physical and social structures (spatial layers).