Kentsel Mekânın Arayüzleri: Kayseri Fevzi Çakmak Mahallesi Örneği

Abstract

Bu araştırma, kentsel morfoloji ve sosyal etkileşimlere ilişkin alan yapılandırmasına dayalı olarak özel ve kamusal alan arasındaki ara mekanları tartışmaktadır. Çalışma arayüz organizasyonunun mahalledeki bina ve sokak arasındaki fiziksel ve sosyal ilişkileri nasıl etkilediğini gösterir. Bu kapsamda, 1960 sonrası Kemal Ahmet Aru tarafından Gustav Oelsner danışmanlığında tasarlanan Fevzi Çakmak Mahallesi için arayüzlerin oluşum ve dönüşüm süreçleri morfolojik analiz yöntemi ve gözlemlerle incelenmiştir.Yirminci yüzyılın ikinci yarısından itibaren, sosyo-ekonomik gelişmeye dayalı olarak, yerel yönetimler sanayi ve yerleşim alanları gibi kentin organlarını iyileştirmek için yeni projeksiyonlar üretmeye başladılar. Bu nedenle planlama kurumları, özel yatırımlar aracılığıyla kamu ve özel alanlar da dahil olmak üzere bu alanların sınırlarını tanımlayarak kentsel formu yeniden düzenlediler. Bir mahallede kentsel form, sosyal ve fiziksel ilişkilerden oluşan farklı alan örgütlerinden oluşur. Bu tanıma dayanarak, kamusal ve özel alanlar, bu mekânlar arasındaki ilişkileri oluşturan kentsel formda mekan organizasyonunun bileşenleri olarak ortaya çıkmaktadır. Gündelik yaşam temelinde ilişki ağları planlama kurumunun ve bireyin karşılaşma zeminidir. Bu kapsamda, çalışma kentsel mekanların sınırlarını oluşturan kavramları tanımlayarak sokak ve binalar arasındaki ilişkilerin kamusal ve özel alanlar arasındaki arayüzleri oluşturduğunu ortaya koymaktadır. Fevzi Çakmak Mahallesi üzerinden incelenen temel araştırma problemi göz önüne alındığında, kentte bir yaşam ortamı yaratmak için mahalledeki fiziksel ve sosyal değerleri birleştiren yeni bir kentsel mekân anlayışı sağlamayı amaçlamaktadır.

This research discusses the in-between spaces among the private and public space based on space configuration regarding urban morphology and social interactions. It indicates to how the organization of interfaces affects physical and social relations between building and street in neighborhood. In this scope, the formation and transformation processes of interfaces are investigated for the Fevzi Çakmak Neighborhood in Kayseri, designed by Kemal Ahmet Aru with the consultancy of Gustav Oelsner, after 1960, through the morphological analysis method and observations. From the second half of the twentieth century, based on the socio-economic development, local administrations started to produce new projections to improve the organs of the city such as industrial and residential areas, therefore, planning institutions proposed public-oriented schemes for neighborhood in order to reorganize urban form including public and private spheres through private investments defining the boundaries of these spaces. In a neighborhood, urban form has consisted of different space organizations consisting of social and physical relations. Based on this definition, public and private spheres are emerged as the components of space organization within the urban form where constitute the relations between these spaces. The relationship networks based on everyday life is the encounter ground of planning institution and individual. Within this framework, this study reveals that the reciprocal relationship among buildings and street are emerged the interfaces of the public-private spheres defining the concepts that shape up the boundaries of these urban spaces. Given that the main research problem examined on Fevzi Çakmak Neighborhood, it aims to ensure a new understanding of urban space that combines physical and social values in a neighborhood to create a living urban milieu in the city.