Mimarlık Ana Bilim Dalı Tez Koleksiyonu

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/20.500.12573/423

Browse

Browsing Mimarlık Ana Bilim Dalı Tez Koleksiyonu by Author "Güzelce, Vera Yıldız"

Filter results by typing the first few letters
Now showing 1 - 1 of 1
  • Thumbnail Image
    Master Thesis
    Cami Mimarisinde Kapsayıcı Tasarım: Türkiye Örneğinde Toplumsal Cinsiyet Perspektifi
    (2024) Güzelce, Vera Yıldız; Tozoğlu, Ahmet Erdem; 01. Abdullah Gül University
    Türkiye'de cami tasarımı meselesi genellikle siyasi ve formla ilgili tartışmaların öznesidir. İbadet mekanlarının, kullanıcı odaklı mekan tasarımı anlayışı ile bir tasarım problemi olarak yeniden ele alınması gerekmektedir. Çalışmanın amacı Türkiye'de bulunan camilerde kadınlara ilişkin mekanlar için alternatif tasarım önerileri geliştirmektir. 'Kapsayıcı' olma meselesinin çağdaş cami tasarımında nasıl ele alındığını, çağdaş camilerin formal bir yenilikten öte kullanıcıya yeni ve daha kapsayıcı bir kullanım deneyimi sunup sunmadığını araştırmak bu çalışmanın ana hedeflerindendir. Bunu yaparken Müslümanların ilk mescidinin bu önerilen kapsayıcı prensibe uygunluğunu araştırıldı. Ardından ilerleyen dönemlerde farklı iktidarlarca ibadet mekanlarının ve kullanımlarının nasıl ele alındığı incelendi. Amaç, bugünün ibadet mekanlarında yaygın olarak görülen eril yapısını çözümlemek ve kadınların mekansal olarak ayrıştırılmasının altında yatan arketipi anlamaktı. Dönemin sosyal şartları göz önünde bulundurularak kadınların cami kullanımlarına ilişkin bilgilerin yanı sıra topluluklarda kadının günlük yaşamlarına ve kamusal yaşama dahil olduğu noktalara da yer verildi. Çalışmanın ilerleyen kısımlarında bugünün Türkiye'sinde kadınların kamusal alanda hak iddiasının temeli olan çeşitli kadın hareketlerine ve kadının kamusal yaşama katılma serüvenine değinilmiştir. Bu bağlamda, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki kadın hareketleri, Cumhuriyet dönemindeki kadın dernekleri ve siyasi kazanımları, Cumhuriyet sonrası Türkiye'nin siyasi atmosferi ve 1980 sonrasında artan İslamcı ve Feminist hareketler ele alınmaktadır. Ayrıca bu hareketlerin bir sonucu olarak kamusal alanda 'Müslüman Kadın' figürünün yükselişi de tartışılmaktadır. Kamusal yaşamda görünürlüğü artan ve cami mekanını daha aktif kullanmaya başlayan kadın kullanıcılar için yeni tasarım yollarının gerekliliği açıklanmıştır. Tezin son bölümünde, 'kapsayıcı tasarım' ın cami mimarisinde nasıl bir yeri olabileceğini ve ne tür ilkelere sahip olması gerektiği tartışılmıştır. Bu doğrultuda camilerde kadınlara ayrılan mekanların fiziksel ve psikososyal kapsayıcılığının ölçülmesinde kullanılacak 12 maddeden oluşan bir kriter seti oluşturulmuştur. 21. Yüzyıldan itibaren Diyanet İşleri Başkanlığının konu ile ilgili benimsediği politikalara, 2013'ten bu yana cami mekanında kadınlar için yaptığı reformlara değinilmiştir. Oluşturulmuş kriterler ışığında Ankara ilinde yer alan çeşitli camiler belirlenmiş ve değerlendirilmiştir. Ardından Dünya genelinde inşa edilen ve cinsiyetlendirilmiş mekan kullanımını yenilikçi bir biçimde ele alınan çeşitli cami örnekleri incelenmiş ve ibadet mekanlarında cinsiyet temsillerine ilişkin çeşitli tartışmalara yer verilmiştir.